Anafilaksja (wstrząs anafilaktyczny) co każdy musi wiedzieć

Wstrząs anafilaktyczny to bardzo silna reakcja alergiczna organizmu. Wstrząs polega na niedostatecznym przepływie krwi przez tkanki, co powoduje niedobory zaopatrzenia tkanek w tlen i substancje odżywcze oraz zaburza usuwanie produktów przemiany materii. Jest to dysproporcja pomiędzy zapotrzebowaniem a podażą tlenu, glukozy oraz potrzebą a możliwością usuwania dwutlenku węgla. Definicja wg. EAACI

Do reakcji dochodzi w ciągu kilku minut od kontaktu z alergenem, choć może ona także pojawić się po upływie kilku godzin.

Ze względu na czytelników z różnych stron świata, gdzie operuje się nazwami pochodzenia łacińskiego, podamy przykłady, z którymi możemy spotkać się w piśmiennictwie powszechnym dla pacjentów (łac. anaphylaxia, commotus anaphylaciticus; ang. anaphylaxis, anaphylactic shock, niem. Die Anaphylaxie, fr. Le choc anaphylactique)

Objawy wstrząsu anafilaktycznego

• Trudności w oddychaniu, duszność lub świszczący oddech
• Obniżenie ciśnienia krwi, prowadzące do omdlenia lub utraty przytomności
• Pokrzywka, swędzenie i obrzęk skóry
• Wysypka lub zaczerwienienie skóry
• Ból brzucha, nudności, wymioty
• Zmiany w rytmie serca, takie jak tachykardia (przyspieszone bicie serca)

Przyczyny wstrząsu anafilaktycznego

• leki
• antybiotyki
• witaminy
• płyny infuzyjne
• hormony
• leki anestetyczne
• środki kontrastowe z jodem, używane w radiologii
• niesteroidowe leki przeciwzapalne
• narkotyczne środki przeciwbólowe
• surowice (np. anatoksyna tężcowa, jadu kiełbasianego, zgorzeli, jadów węży)
• produkty żywnościowe (np. orzeszki ziemne, ryby, skorupiaki, owoce cytrusowe) i dodatki do żywności (chemiczne środki konserwujące)
• jad owadów błonkoskrzydłych
• immunoterapia alergenem (tzw. odczulanie)
• lateks
• przetoczenia krwi lub preparatów krwiopochodnych
• płyn nasienny (wydzielenie antygenu dostarczonego inną drogą)

Każdy może pomóc osobie ze wstrząsem anafilaktycznym?

Wiele słyszymy o wstrząsie anafilaktycznym, ale co o nim wiemy i, czy zwykły człowiek bez przeszkolenia medycznego jest w stanie pomóc osobie, u której dochodzi do reakcji alergicznej?

Łatwiej i mniej stresująco jest w przypadkach gdzie rodzina i otoczenie osoby z ryzyka zagrożenia jest świadome możliwości wystąpienia wstrząsu np. u osób, które są uczulone na jakiś składnik pokarmowy lub użądlenie owada. Ale co robić, kiedy nagle przy nas ktoś ma objawy anafilaksji? Jak postępować, by uratować i nie zrobić krzywdy?

Wezwanie pomocy medycznej

Jeśli podejrzewasz, że osoba ma wstrząs anafilaktyczny, natychmiast wezwij pomoc medyczną. Skontaktuj się z numerem alarmowym (np. 112) lub poproś kogoś w pobliżu, aby to zrobił. Wstrząs anafilaktyczny jest stanem, który wymaga pilnej reakcji, ponieważ może się pogorszyć bardzo szybko.

Pomoc przy zażywaniu leków

Jeśli osoba, która doświadcza wstrząsu anafilaktycznego, ma ze sobą swój wstrzykiwacz automatyczny, pomóż jej zastosować ten lek. To standardowym preparat, który można przepisać osobom z ryzykiem wstrząsu anafilaktycznego. To samo dotyczy innych leków, które osoba może mieć przy sobie w razie reakcji alergicznej. Pomóż jej zastosować odpowiedni lek, jeśli to konieczne.

Zapewnienie wygodnej pozycji

Pozycjonowanie osoby we wstrząsie anafilaktycznym może być ważne dla zapewnienia jej odpowiedniego przepływu powietrza. Jeśli osoba ma trudności w oddychaniu, pomóż jej usiąść lub połóż w pozycji, która ułatwia jej oddychanie. Unikaj pozycji leżącej na plecach, jeśli osoba jest nieprzytomna, aby zapobiec aspiracji treści żołądkowej.

Wyeliminuj alergen

Jeśli wiesz, że osoba jest uczulona na określoną substancję, która mogła spowodować reakcję alergiczną, spróbuj wyeliminować alergen, jeśli jesteś w stanie to zrobić. Na przykład, unikaj dalszego kontaktu z jadem owadów lub żywnością, która wywołała reakcję alergiczną.

Wspieraj i zachowaj spokój

Osoba we wstrząsie anafilaktycznym może być przestraszona i zestresowana. Wspieraj ją i zachowaj spokój, aby pomóc jej utrzymać spokój. Upewnij się, że jesteś bezpieczny i unikaj ryzyka wystawienia się na niebezpieczne substancje, które mogłyby wywołać reakcję u ciebie.

Diagnoza

Stawiana jest na podstawie wywiadu, w którym wykazuje się połączenie wystąpienia objawów z ekspozycją na alergen. Bardzo ważne jest przekazanie lekarzowi wszelkich informacji dotyczących okoliczności zaistnienia objawów wstrząsu anafilaktycznego. 

"Pomoc we wstrząsie anafilaktycznym to jednoczesne działanie szybkie i pełne empatii — ratując cenne sekundy, potrafimy zdobyć bezcenny czas dla życia." Barbara Szuszkiewicz Golden Medical Media

Słowo od Redakcji

Wstrząs anafilaktyczny to stan, który wymaga natychmiastowej pomocy medycznej. Jeśli podejrzewasz, że osoba może mieć wstrząs anafilaktyczny, natychmiast wezwij pomoc i podaj odpowiedni lek, jeśli jest dostępny. Pomóż osiąść w wygodnej pozycji, wspieraj i zachowaj spokój. Pamiętaj, że wstrząs anafilaktyczny to stan nagły, który może wymagać natychmiastowej interwencji medycznej, dlatego ważne jest, aby działać szybko i skutecznie.

ZASTRZEŻENIE Treści z naszego portalu są jedynie wskazówkami dla zainteresowanych i zawsze rekomendujemy skonsultowanie się z wykwalifikowanym specjalistą w przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości dotyczących danego tematu. Nie są to treści edukacyjne. Administratorzy portalu nie ponoszą żadnych konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji zawartych na naszych stronach. Wszelkie treści umieszczane na niniejszej stronie internetowej chronione są prawem autorskim.